5 คู่มือการดูแลผู้สูงวัย ที่ไม่ควรพลาด

เกษียณให้สำราญ หนังสือ 5 เล่มที่วัยเก๋า วัยโจ๋ ไม่ควรพลาด “คู่มือการดูแลผู้สูงวัย”  ป้องกันปัญหายอดฮิตในวัยเก๋า ครอบคลุมสุขภาพช่องปาก สุขภาพจิต การทรงตัว การมองเห็น และที่อยู่อาศัย อ่านเข้าใจง่าย ปฏิบัติได้ไม่ยาก จัดทำโดยสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.) ร่วมกับ มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย (มส.ผส.) และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)  

เล่มแรก คู่มือการดูแลผู้สูงวัย ปรับบ้านอยู่สบาย รวบรวมข้อมูล จัดการ และเผยแพร่องค์ความรู้ด้านเทคโนโลยีชุมชนที่เกี่ยวข้องกับการปรับปรุงสภาพแวดล้อมสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงหรือพิการ และได้รวบรวมผลงานประกวดการปรับปรุงสภาพแวดล้อมด้วยเทคโนโลยีชุมชนเอาไว้ ผลงานเหล่านี้ผ่านการใช้งานจริงมาแล้ว อย่างไรก็ตามแต่ละผลงานมีความเป็นปัจเจก ระยะ สัดส่วน รวมถึงขนาดขององค์ประกอบต่าง ๆ ในผลงานอาจเหมาะสมเฉพาะบุคคล หากมีการนำผลงานไปพัฒนาต่อควรมีการประยุกต์ให้เหมาะสมกับผู้ที่ใช้งานและบริบทของท้องถิ่นหรือชุมชน ช่างชาวบ้านหรือช่างในชุมชนสามารถนำองค์ความรู้ที่ได้มาประยุกต์และพัฒนาเป็นผลงานที่เหมาะสมในท้องถิ่น ต่อไป

หนังสือเล่มนี้จึงได้รวบรวมเทคโนโลยีชุมชนเพื่อการปรับปรุงสภาพแวดล้อมสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงหรือพิการ โดยแบ่งเป็น 2 ประเภท คือ 1. สิ่งประดิษฐ์หรืออุปกรณ์ที่ช่วยในการดำรงชีวิต และ 2. การปรับปรุงบ้านและสภาพแวดล้อมให้เหมาะสม หากนำมาใช้ดำเนินการจะสามารถป้องกันการเจ็บป่วย ส่งเสริมสุขภาพ และบำบัดฟื้นฟูร่างกายของผู้สูงอายุ นอกจากนี้ยังเอื้อต่อการดูแลผู้สูงอายุและช่วยแก้ปัญหาเรื่องค่าใช้จ่ายได้อีกด้วย

เล่มที่ 2 คู่มือการดูแลผู้สูงวัย สูตรคลายซึมเศร้า  ภาวะซึมเศร้า (depression) เป็นภาวะที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่มีภาวะพึ่งพิงหรือพิการ ซึ่งประสบความยากลำบากในการเข้ารับบริการสาธารณสุข บุคคลกลุ่มนี้จะมีโอกาสเกิดภาวะซึมเศร้าได้สูงกว่าผู้สูงอายุทั่วไป ภาวะซึมเศร้านั้นมีโอกาสพัฒนาไปเป็น “โรคซึมเศร้า” ได้ในอนาคต นอกจากนี้ยังมีความเสี่ยงที่จะนำไปสู่การทำร้ายตนเอง

“สูตรคลายซึมเศร้า” เล่มนี้ประกอบด้วยตัวอย่า กิจกรรมซึ่งคัดเลือกมาแล้วว่าเหมาะสมที่ผู้ดูแลผู้สูงอายุจะนำไปใช้ดูแลผู้สูงอายุ ไม่ว่าจะมีภาวะพึ่งพิงหรือพิการ โดยประมวล 7 สูตรคลายซึมเศร้า ความรู้และถอดบทเรียนจากประสบการณ์ของผู้ดูแล รวมถึงบุคลากรจากหน่วยงานต่าง ๆ ซึ่งมีหน้าที่ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงหรือพิการทั่วประเทศ

เล่มที่ 3 คู่มือการดูแลผู้สูงวัย ไม้เท้าช่วยมอง จะมี 8 คู่มือการดูแลผู้สูงวัย เนื้อหาเรื่องการจัดสภาพแวดล้อมเพื่อเอื้อให้ผู้สูงอายุที่มีความบกพร่องทางการเห็นได้ใช้ชีวิตประจำวันในบ้านและชุมชนอย่างสะดวกปลอดภัย เพื่อให้ผู้สูงอายุที่มีความบกพร่องทางการเห็นหลุดพ้นจากภาวะพึ่งพิงหรือภาวะติดบ้าน ไม่เป็นภาระให้ลูกหลาน เป็นผู้สูงอายุที่มีคุณค่า มีศักดิ์ศรี และมีความภาคภูมิใจในตนเอง รวมถึงทักษะการทำความคุ้นเคยกับสภาพแวดล้อมและการเคลื่อนไหว เป็น ทักษะที่คิดค้นและพัฒนาโดยคนตาบอดและคนที่ทำงานกับคนตาบอด เพื่อให้คนตาบอดสามารถเดินทางไปไหน 7 ไม้เท้าช่วยมอง มาไหนและทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้ด้วยตนเอง ไม่ต้องพึ่งพาผู้อื่น

เล่มที่ 4 คู่มือการดูแลผู้สูงวัย ช่องปากสุขี จัดทำขึ้นสำหรับผู้จัดการการดูแลผู้สูงอายุ (care manager) ระดับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) และผู้ที่ทำหน้าที่ดูแลผู้สูงอายุที่บ้าน เพื่อให้ทราบถึงวิธีการดูแลช่องปากของผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านกับกลุ่มติดเตียงซึ่งต่างมีเงื่อนไขเฉพาะตัว และสามารถเลือกใช้วิธีการที่เหมาะสมในการดูแลผู้สูงอายุแต่ละกลุ่มได้

เพราะการดูแลสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุเป็นเรื่องสำคัญ ปากและฟันที่สะอาดจะช่วยให้ผู้สูงอายุรู้สึกสบาย ไม่เจ็บปวด ไม่มีกลิ่นปาก กินอาหารได้ตามปกติ ลดความเสี่ยงที่จะติดเชื้อ โดยเฉพาะปัญหาปอด ติดเชื้อจากการสำลัก (aspiration pneumonia) ซึ่งอาจเป็นสาเหตุให้เสียชีวิตได้

สุดท้าย คู่มือการดูแลผู้สูงวัย เดินดีไม่มีล้ม เป็นคู่มือป้องกันการล้มในผู้สูงวัย เป็นการให้ความรู้เบื้องต้น เรื่องการจัดการความเสี่ยงในการล้ม รวมถึงการออกกำลังกายที่เหมาะสมเพื่อพัฒนาความสามารถในการทรงตัว ป้องกันการล้มในระยะยาว โดยได้กลั่นกรององค์ความรู้และประสบการณ์ในการดูแลรักษาฟื้นฟู มุ่งเน้นให้อ่านและทำความเข้าใจได้ง่าย และเน้นการนำ ไปใช้อย่างปลอดภัยเป็นสำคัญ